Στις 31 Οκτωβρίου το ισπανικό Κοινοβούλιο ψήφισε μετά από πολύμηνες διεργασίες το νόμο για την αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης. Εγκαταλείποντας την ιδιότυπη πολιτική της λήθης πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η μεταπολίτευση, το ισπανικό κράτος για πρώτη φορά αποκηρύσσει επίσημα τον φρανκισμό και αποκαθιστά τη μνήμη των θυμάτων του εμφυλίου και του φρανκικού καθεστώτος. Μεταξύ άλλων ο νόμος κηρύσσει έκνομες τις αποφάσεις των δικαστηρίων του Φράνκο εναντίον δημοκρατικών πολιτών, προβλέπει την απομάκρυνση όλων των συμβόλων του φρανκισμού από δημόσιους χώρους και υποχρεώνει την τοπική αυτοδιοίκηση να χρηματοδοτήσει και να διευκολύνει τον εντοπισμό και την εκσκαφή των ομαδικών τάφων των θυμάτων της δικτατορίας.
Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης Θαπατέρο ξεσήκωσε, όπως αναμενόταν, αντιδράσεις ένθεν και ένθεν. Διχαστικό χαρακτήρισε το νομοσχέδιο το Λαϊκό Κόμμα και το καταψήφισε, πιο τολμηρό θα το ήθελε η Αριστερά που εντούτοις το υπερψήφισε. Η μεταπολιτευτική συναίνεση που θεμελιώθηκε πάνω στη λήθη παραχωρεί τη θέση της σ’ έναν εμφύλιο γύρω από τη μνήμη. Κι ενώ η ισπανική Πολιτεία αποκαθηλώνει τα σύμβολα του φρανκισμού, η Καθολική Εκκλησία -που πιστή σε μια μακραίωνη παράδοση εξουσίας και ιεράς εξέτασης είχε ταχθεί απροκάλυπτα υπέρ του Φράνκο- ανανεώνει το δικό της συμβολικό οπλοστάσιο: Στις 28 Οκτωβρίου το Βατικανό πραγματοποίησε τη μαζικότερη ταυτόχρονη οσιοποίηση στην εκκλησιαστική ιστορία ανακηρύσσοντας οσιομάρτυρες 498 ιερείς, μοναχούς και λαϊκούς καθολικούς που σκοτώθηκαν από δημοκρατικούς κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, «φιλήσυχους άντρες και γυναίκες που πλήρωσαν με τη ζωή τους την πίστη τους στο Χριστό».
ΜαυροΧαλι 
