η εντεκάτη Φεβρουαρίου — στην πύλη του Βραδεμβούργου

Παρασκευή απόγευμα, σμάρι κοράκια να πετάν ψηλά πάνω από την σχεδόν έρημη unter den Linden, καθώς η μικρή πορεία Αιγύπτιων, Τυνήσιων και Γερμανών κατευθύνεται προς την πύλη του Βραδεμβούργου και την αμερικάνικη πρεσβεία.

Παρασκευή απόγευμα, αργά, διαδηλώνει στη λεωφόρο του Βερολίνου ένα μικρό πλήθος που όλη του η καρδιά μοιάζει να βρίσκεται στις μικρές και μεγάλες πλατείες Τεχρίρ στην Αίγυπτο και την Τυνησία.

Με συνθήματα τραγουδιστά, στα γερμανικά και τα αιγυπτιακά, — Μουμπάρακ άντε στα τσακίδια, Σολειμάν άντε στα τσακίδια, θέλουμε ελευθερία, θέλουμε να ζούμε με αξιοπρέπεια, θέλουμε ειρήνη, Μουμπάρακ άσε τις αδελφές μας, τους αδελφούς μας, τα παιδιά μας ελεύθερα — το μικρό πλήθος απευθύνεται στους λίγους περαστικούς (και αναγκαστικά στις αστυνομικές δυνάμεις που το συνοδεύουν), απευθύνεται όμως και στον εαυτό του. Κυρίως όταν η εκφωνήτρια των συνθημάτων — μια μάλλον λεπτή κοπέλα με τζίν, άσπρα σταράκια και μπέζ μαντίλα — όταν δεν την ικανοποιεί το πάθος και ο τόνος, με τον οποίο η πορεία φωνάζει το σύνθημα, το επαναλαμβάνει αλλάζοντας την έμφαση. Εκείνο ειδικά το σύνθημα με τη λευτεριά τρεις φορές τους έβαζε κάθε φορά να το λένε: Wir wollen Freiheit — Wir wollen Freiheit — Wir wollen Freiheit. Είχες την αίσθηση ότι την απωθούσε βαθιά κάθε ίχνος μηχανικής επανάληψης.

Τυπικά επρόκειτο για μια πορεία συμπαράστασης στον αγώνα του αιγυπτιακού λαού, να συγκροτηθεί με μια πολιτική πράξη ως αναγνωρίσιμο ιστορικό υποκείμενο  και να αποφασίσει ο ίδιος για την τύχη του. Και με δεδομένη την στάση της Δύσης απέναντι στην επανάσταση του αιγυπτιακού και τυνησιακού λαού μια πορεία αλληλεγγύης και συμπαράστασης είχε σίγουρα προφανή πολιτικό στόχο και νόημα ύπαρξης.

Εσύ όμως είχες την αίσθηση πως στην πραγματικότητα ήταν η άγρια νοσταλγία του μικρού πλήθους, που ένιωθε να βρίσκεται τη λάθος ώρα σε ξένο τόπο. Των ανθρώπων πού ήξεραν πολύ καλά πού έπρεπε να είναι, που ήξεραν πως, αν ήταν εκεί, μπορεί να ήταν κιόλας νεκροί,* που ήξεραν πως τίποτα άλλο δεν θα ήθελαν περισσότερο εκείνη την ώρα από το να είναι εκεί και μόνο. Έτσι σου φαινόταν εσένα. Δικό σου πρόβλημα.

Δικό σου πρόβλημα, που, αν είναι, θα το σκέφτείς αργότερα. Γιατί τώρα πρέπει να λύσεις, και μάλιστα αμέσως, ένα άλλο· τώρα που το μικρό πλήθος περνά μπροστά σου, ενώ έχεις μόλις βγει από το neues museum (κι έχεις χορτάσει αρχαία αιγυπτιακή τέχνη και θρησκεία). Θέλεις να τους ακολουθήσεις — δεν χωρεί ζήτημα — αλλά ως τι θα τους ακολουθήσεις και πώς; Τουρίστας στο Βερολίνο για ένα σαββατοκύριακο, ούτε Τυνήσιος, ούτε Αιγύπτιος, ούτε Γερμανός, ούτε τίποτα, ένας έλληνας, που δεν ξέρει γρυ αραβικά, που δεν ξέρει κανέναν στο Βερολίνο, ένας περαστικός. Πώς ακολουθεί ένας περαστικός μια ξένη πορεία;

Καταρχήν παρακολουθώντας την. Διακριτικά, στο πεζοδρόμιο, ανάμεσα σε άλλους περαστικούς που κοντοστέκονται και τις δυνάμεις της τάξης και ασφάλειας που βιντεοσκοπούν. Ανακατεύομαι βέβαια και λίγο με την πορεία, όταν για παράδειγμα ο δρόμος στενεύει δίπλα σε κάποιο εργοτάξιο — αλλά, γενικώς, η θέση μου είναι διακριτή. Με τα χέρια στις τσέπες του μπουφάν και το στόμα κλειστό παρακολουθώ από κοντά μα απ’ έξω την πορεία συμπαράστασης των Αιγυπτίων στο κέντρο του Βερολίνου, άλλοτε πιο μπροστά, στην κεφαλή με τους Αιγύπτιους και του Τυνήσιους, άλλοτε — πιο συχνά — πίσω, με τους Γερμανούς συμπαραστάτες.

Και, όσο κι αν προσπαθεί το κορίτσι με την ντουντούκα μπροστά για το αντίθετο, δεν αργώ να βρω μια στάση μηχανική και βολική: το παρελθόν μου το αγωνιστικό, η κρίσιμη για την παγκόσμια ιστορία στιγμή της επανάστασης (επιτρέπεται πια να την λέμε έστι;) στην Αίγυπτο, τα τόσα χρόνια πια που ζω στη Γερμανία, η αισθητική απόλαυση που προσφέρει η σκηνή, με κάνουν έναν τέλειο εξωτερικό παρατηρητή, με το αναγκαίο μίγμα γνήσιου ενδιαφέροντος και απόστασης.

Φωνάζει η πορεία — παρατηρώ. Στέκεται η πορεία — στέκομαι κι εγώ. Απέξω.

Και για να λέω την αλήθεια, και τώρα που τα γράφω δεν καταλαβαίνω πώς έγινε και την παράτησα σε μια στιγμή τη βολική μου θέση και μπήκα κι εγώ ξένος κι άσχετος μέσα στην πορεία.

Μα δεν γίνεται να μένεις απέξω, όταν όλοι αγκαλιάζονται και χορεύουν, όταν πια δεν θέλουνε απλώς τη λευτεριά αλλά την έχουν κιόλας και την κρατούν σφιχτά στα χέρια, όταν καταλαβαίνεις (όχι χωρίς μια κάποιαν έκπληξη) ότι κάθε ικανότητά σου να κάνεις πολιτική έχει πια για πάντα αχρηστευτεί, γιατί σε μια τέτοια στιγμή εσύ έχεις απλώς βουρκώσει.

Από τη στιγμή που η είδηση, ότι Μουμπάρακ και Σολεϊμάν αποχώρησαν ενώ ο στρατός ανέλαβε τη διαχέιριση της μετάβασης, βρήκε το μικρό πλήθος της unter den linden τα γερμανικά σχεδόν εξαφανίστηκαν. Συνθήματα και κραυγές, οι ανακοινώσεις, οι θριαμβολογίες όλα στα αραβικά. Πού και πού μόνο το κορίτσι μας μετέφραζε κρίσιμες πληροφορίες.

Στο τέλος της πορείας όμως μάς την έκανε τη χάρη:

Wir sind frei — Wir sind frei — Wir sind frei.

* Η αιγυπτιακή επανάσταση ήταν βέβαια «ειρηνική», αν εξαιρέσουμε τους εκατοντάδες νεκρούς, τους χιλιάδες τραυματίες, τους χιλιάδες συλληφθέντες, τα καμμένα κτίρια. Ο Άρης Χατζηστεφάνου αναλύει το ζήτημα μια χαρά, στο Infowar της 14ης Φεβρουαρίου.

η αριθμητική των ιδεών και τα μεγάλα σύνολα

9 Νοεμβρίου 1989

Wir sind das Volk.

ή μήπως

Wir sind ein Volk.*

Από τα οριστικά άρθρα στα αριθμητικά είναι, κάποτε, ένα αχανές βηματάκι. Αρκεί να κατέχεις την, όπως έγραφε κάποτε κι ο Μ. Αναγνωστάκης, αριθμητική των ιδεών.

Είναι όμως μόνο τα άρθρα και τα αριθμητικά το θέμα;

http://muller-kluge.library.cornell.edu/de/video_transcript.php?f=109

http://www.dradio.de/dkultur/sendungen/laenderreport/1031727/

* «Εμείς είμαστε ο λαός.» / «Είμαστε ένας λαός.» Το πρώτο σύνθημα κυριάρχησε στις διαδηλώσεις στην Λειψία και το Βερολίνο το φθινοπώρο του 1989. Το δεύτερο σύνθημα, μικρή μα κρίσιμη παραλλαγή του πρώτου, ακούστηκε για πρώτη φορά μαζικά στη διαδήλωση της Λειψίας στις 20 Νοεμβρίου 1989. Από την μικρή έρευνα, στην οποία στηρίζεται το ραδιοφωνικό χρονογραφήμα, που διαβάζετε στο δεύτερο λινκ, προκύπτει ότι σε όλες του τις εμφανίσεις πριν την 20η Νοεμβρίου το σύνθημα «Είμαστε ένας λαός» απευθυνόταν στις δυνάμεις ασφαλείας, καλώντας τες να συμπαραταχθούν με τους διαδηλώτες ή τουλάχιστον να μην επιτεθούν πυροβολώντας.

Σύμφωνα με τον σύγχρονο επίσημο πολιτικό λόγο το σύνθημα καθαγιάζει την «ένωση» της ανατολικής με την δυτική Γερμανία, με τον τρόπο που αυτή πραγματοποιήθηκε.

η εθνική ενότητα στην πράξη

«Πονάει η καρδιά όλων των Ελλήνων με τις εικόνες των καταστροφικών πυρκαγιών» δηλώνει ο κ. Σουφλιάς. Ας αφήσουμε στην άκρη το άκρως εύστοχο «με τις εικόνες …». Δεν πονάει κανείς για τις πυρκαγιές τις ίδιες, οι εικόνες είναι που δημιουργούν τα καρδιακά προβλήματα.

Το κρίσιμο είναι αλλού. Η καρδιά του κ. Σουφλιά πονάει το ίδιο με την καρδιά μιας δασκάλας που μένει στους Αμπελόκηπους, έχει δυό παιδιά και πήγαινε μια-δυό φορές το μήνα εκδομή στο Βαρνάβα ή στον Άγιο Πέτρο να περπατήσει. Γιατί και οι δύο φέρουν γονίδια ελληνικά.

Η καρδιά του μεσίτη και του εργολάβου που ετοιμάζονται να ριχτούν με τα μούτρα στα «φιλέτα» που απελευθέρωσε η φωτιά πονάει ακριβώς το ίδιο με την καρδιά όσων έχουν αγωνιστεί όλη τους τη ζωή για να μη γίνει η Αττική μια απέραντη «Βωβόπολις».

Η καρδιά του κ. Μαρκογιαννάκη, νυν υπεύθυνου για την μη-κάλυψη 3000 κενών στο πυροσβεστικό σώμα πονάει ακριβώς το ίδιο με την καρδιά των συγγενών και των φίλων των εποχιακών πυροσβεστών που σκοτώθηκαν το 2007, και βλέπουν τη «θυσία τους να πηγαίνει εντελώς χαμένη», αν μας επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουμε τέτοιες συναισθηματικά φορτισμένες εκφράσεις, ενώ δεν μιλάμε για μέλη της βαρυπενθούσας κυβέρνησης.

Ο κ. Σουφλιάς είναι σοβαρός άνθρωπος. Δεν θα μιλούσε ποτέ για ασύμμετρες απειλές, ανθελληνικά σχέδια από τους Τούρκους, τους αναρχοκομμουνιστές ή άλλους εχθρούς της φυλής. Μιλάει μόνο για ελληνικές καρδιές που πάλλονται όλες στον ίδιο ρυθμό και πονάνε όλες το ίδιο, άσχετα αν μερικές ανήκουν σε εμπρηστές, συνενόχους και ηθικούς αυτουργούς ενώ άλλες σε καμμένους.

οι νεοφιλελεύθεροι στην κρίση χαίρονται

Προειδοποίηση: το ποστ που ακολουθεί ΔΕΝ είναι επίκαιρο. Το μχ πιστεύει ωστόσο ότι δεν είναι και άκαιρο. Το ποστ που ακολουθεί αφορά τη γερμανική πολιτική σκηνή. Ίσως όμως όχι μόνο.

Το γερμανικό FDP (Frei Demokratische Partei, Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα) θα μπορούσε ελαφρά τη καρδία να χαρακτηριστεί, με βάση τη σημερινή του πολιτική γραμμή, εκφραστής του πιο γνήσιου νεοφιλελευθερισμού, που θα μπορούσε να είναι υπαρκτός. Η οικονομική κρίση του υπαρκτού, νεοφιλελεύθερης κοπής, καπιταλισμού που βρίσκεται σε εξέλιξη από το τέλος του περασμένου καλοκαιριού οδήγησε αρκετές δεξιές κυβερνήσεις να υιοθετήσουν μέτρα στήριξης τραπεζών και επιχειρήσεων, τα οποία έμοιαζαν να τις κατατάσσουν στο (μέχρι πρότινος τείνον να εξαφανιστεί) σοσιαλιστικό/κρατικιστικό ημισφαίριο της αστικής πολιτικής αρένας. Το FDP ήταν και είναι σε γενικές γραμμές αντίθετο με τα μέτρα αυτά. Πολύ περισσότερο: Όταν όλοι (δεξιοί και σοσιαλδημοκράτες (μέχρι πρότινος) νεοφιλελεύθεροι καθώς και τα αγαπημένα τους ΜΜE[1]) διακήρυσσαν περιπαθώς ότι ο καπιταλισμός, όπως τον ξέραμε τελείωσε, ότι ο νεοφιλελευθερισμός τα έφαγε τα ψωμιά του, ότι ένα νέο μοντέλο είναι αναγκαίο, το FDP (δια στόματος ενός από τα κορυφαία στελέχη του, του αναπληρωτή πρωθυπουργού της Βαυαρίας, Martin Zeil) συνέχιζε να κάνει διαπύρσιες ομολογίες πίστης στην ερωμένη, που κινδυνεύει να πεταχτεί στα αζήτητα: «ο νεοφιλελευθερισμός μας δείχνει τον (μοναδικό) δρόμο, που μπορεί να μας βγάλει από την οικονομική κρίση.»

the end of the world as we know it…

Η κατάρρευση των αξιών στις διεθνείς χρηματαγορές δεν κλονίζει μονάχα τους πακτωλούς δισεκατομμυρίων πάνω στα οποία κάθονταν ως τώρα οι διεθνείς μεγαλοσπεκουλαδόροι. Στον πανικό οι κυβερνήσεις χωρίς αιδώ μαζεύουν τα λεφτά των φορολογουμένων για να εξυπηρετήσουν την «έλλειψη ρευστότητας» των τραπεζών.   Τα ιερά και τα όσια της «νέας οικονομίας» κλονίζονται: ο Κρούγκμαν παίρνει το Νόμπελ Οικονομίας και ο Φουκουγιάμα πενθεί, μετανοημένος συνάμα κι αμετανόητος, για το τέλος της «Αμερικής ΕΠΕ«.

Ο Βαλερστάιν εκτιμά το πως ο καπιταλισμός πνέει πλέον τα λοίσθια.  Κι εμείς που ξέρουμε πως δεν αρκεί η αντικειμενική κρίση μα χρειάζεται κι ο υποκειμενικός παράγοντας για να ανατραπούν οι κυρίαρχες σχέσεις παραγωγής λέμε πως πρέπει μάλλον να αρχίσουμε επιτέλους να ετοιμαζόμαστε στα σοβαρά για τις μάχες που μέλλονται να’ρθούν στον κύκλο της ιστορίας που μόλις ανοίγει. Με λογισμό και μ’όνειρο. Μα για την ώρα, και πριν ακόμα αντικρύσουμε ό,τι μας περιμένει, μπορούμε να «νιώθουμε καλά» και να ξαναμουρμουρίζουμε που και που με χαιρέκακη απόλαυση το παλιό τραγουδάκι…

για τα καρκινάκια του πλανήτη

Διαβάζεις, πριν λίγες ημέρες, στην Ελευθεροτυπία μια συνέντευξη του κ. Σκορδαλάκη, επίκουρου καθηγητή στο Wistar Institute της Φιλαδέλφειας, ο οποίος (προφανώς συμμετέχοντας ή καθοδηγώντας μια ερυενητική ομάδα, αυτό δεν καθίσταται σαφές) έκανε ένα βήμα πιο κοντά στην ανακάλυψη του τρόπου να χτυπιούνται αποκλειστικά τα καρκινικά κύτταρα στις αντικαρκινικές θεραπείες. Κλειδί ένα αντιγηραντικό ένζυμο, ανενεργό στα περισσότερα κύτταρα ενηλίκων, ενεργό όμως σε όλες τις μορφές των καρκινικών κυττάρων. Η τελομεράση. Η προσφορά του κ. Σκορδαλάκη, όπως προκύπτει από την συνέντευξη, είναι ότι η δομή αυτού του ενζύμου κατέστη περισσότερο κατανοήτη από ότι στο παρελθόν.

Ακούς σήμερα στο ραδιόφωνο ότι η Ισπανίδα  καθηγήτρια Maria Blasco, η οποία στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο της Μαδρίτης διεθύνει μια ομάδα επιστημόνων που εργάζεται πάνω στα τελομερή και την τελομεράση   βραβεύτηκε από το ίδρυμα Körber του Αμβούργου για την προσφορά της ομάδας της στην κατανόηση της λειτουργίας  της τελομεράσης.

Θυμάσαι την συνέντευξη, δεν θυμάσαι όμως να διάβασες λέξη ούτε στην ίδια την συνέντευξη ούτε στον πρόλογο του δημοσιογράφου Γ. Κιούση, για άλλες ερευνητικές ομάδες που ακολουθούν τον ίδιο δρόμο. Νομίζεις μάλιστα ότι θυμάσαι την αίσθηση που αποκόμισες, ότι ο κ. Σκορδαλάκης είναι μόνος στον κόσμο που  συνδέει την τελομεράση με την αντικαρκινική θεραπεία.

Ξαναδιαβάζεις την συνέντευξη. Είναι σαφές γιατί αποκόμισες αυτή την αίσθηση, όπως είναι επίσης σαφές ότι είσαι ηλίθιος που δεν την αμφισβήτησες, κι ας σε παρέσυρε το κείμενο προς τα εκεί. Και ως ηλίθιος εξακολουθείς να ρωτάς: Μα καλά γιατί δεν αναφέρθηκε ούτε ο ένας ούτε ο άλλος έστω με μισή πρόταση στο γεγονός ότι κι άλλοι ερευνητές, προφανώς πολλοί, δουλεύουν στον ίδιο δρόμο; Δεν είναι σημαντικό ως πληροφορία;

Η ίδια η συνέντευξη όμως, ο κ. Κιούσης έχει προνοήσει. Γιατί μετά τις καθιερωμένες γελοιότητες (υπερηφάνειες Ελλήνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό, Καζαντζάκη για την δύναμη της θέλησης κ.λπ.) ακολουθεί η τελευταία ερώτηση:

Μέχρι σήμερα έχουν ενδιαφερθεί εταιρείες για την παραγωγή του φαρμάκου που θα απενεργοποιούσε την τελομεράση και θα λειτουργούσε πιθανώς κατά όλων των καρκίνων;

Η απάντηση του κ. Σκορδαλάκη είναι συνετή και συγκρατημένη. Η ερώτηση όμως εν προκειμένω είναι σημαντικότερη από την απάντηση. Μήπως και καταλάβουν κάτι ηλίθιοι σαν κι εμένα.

——————————-

Πίνακας με όλους τους επιστήμονες που συμβάλλουν στην έρευνα για την κατανόηση της τελομεράσης