ουστ (ρε άσχετε) ανθρωπάκο!

«Η σύγχρονη διαχείριση –από κυβερνήσεις μέχρι επιχειρήσεις– εκ των πραγμάτων δεν μπορεί παρά να επαφίεται σε ικανούς, γνώστες και αποτελεσματικούς μάνατζερ. Οι οποίοι, φυσικά, θα κρίνονται με βάση τις επιδόσεις τους και θα επιβραβεύονται ή θα αντικαθίστανται. Από τις συνελεύσεις των εταιρειών και… τις ψήφους των πολιτών. Επιλέγεις ποιος θέλεις να διαχειρισθεί το παρόν και το μέλλον σου. Στην πραγματικότητα (όσο και αν αυτό ενοχλεί…) δίνεις «λευκή εντολή». Την οποία κάθε τόσο μπορείς να ανακαλείς ή να ανανεώνεις…»

έγραφε ο κ. Θ. Οικονομόπουλος στην «Καθημερινή» του περασμένου Σαββάτου, στο φωτισμένο άρθρο του με τίτλο «Αφόρητος Λαϊκισμός». Αφορμή η διαγραφή Σημίτη και το ιρλανδικό δημοψήφισμα, στέρεο υπόβαθρο ο βαθιά δημοκρατικός αλλά και συνάμα ρεαλιστικός στοχασμός του δημοσιογράφου. Στην αμέσως προηγούμενη παράγραφο είχε εξηγήσει νηφάλια τους λόγους της απόφανσής του για την αναγκαιότητα η ψήφος των πολιτών να μην είναι παρά «λευκή εντολή»:

«Η σύγχρονη διακυβέρνηση χωρών, μεγάλων πολιτικών πολυεθνικών οργανισμών, ισχυρών οικονομικών επιχειρήσεων, είναι μια πολύ δύσκολη και απαιτητική διαδικασία, που προϋποθέτει εξειδικευμένες γνώσεις σε χιλιάδες μικρά και μεγάλα προβλήματα με δύσκολα και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Εκ των πραγμάτων, το αίτημα για «δημοκρατικές διαδικασίες» δεν μπορεί να ικανοποιηθεί παρά μόνο μέσω απολύτως εξειδικευμένων εξουσιών, που διαθέτουν όργανα και συμβούλους με απολύτως ειδικές γνώσεις και εμπειρία. Πόσο άποψη μπορεί να έχει μια κοινωνία, ας πούμε, για το αν συμφέρει, από όλες τις πλευρές, ή όχι η εγκατάσταση στη χώρα πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέρεγειας, για να την εμπιστευθείς να αποφασίσει σε ένα δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα του οποίου εκ προοιμίου θα ήταν αρνητικό, αφού ο κόσμος θα επέλεγε με βάση τις… μνήμες της Χιροσίμα.»

Δεν μπορεί κανείς παρά να θαυμάσει την τόλμη του δημοσιογράφου. Μόνη επιφύλαξη η διαπίστωση ότι εμφανίζεται ένα μικρό κενό, μια παρασπονδία στον κατά τα άλλα συνεπέστατο, ωραίο συλλογισμό. Οι σύνθετες πολιτικές, στις σύγχρονες δύσκολες πολύπλοκες, κατανοητές μόνο για χρυσοπληρωμένους μάνατζερ και τεχνοκράτες συνθήκες χρειάζονται πιθανότατα πολύ χρόνο για να καρποφορήσουν, ίσως μάλιστα καρποφορούν με τρόπους ανεπαίσθητους για το κοινό, ανεκπαίδευτο μάτι. Είναι σώφρον λοιπόν να εναποτίθεται στον άσχετο, εύκολα παρασυρόμενο από ανόητους συναισθηματισμούς ανθρωπάκο να κρίνει για την ανανέωση ή την ανάκληση της «λευκής εντολής»; Και μάλιστα «κάθε τόσο»; Δεν έχουμε τίποτα καλύτερο να κάνουμε;! Εδώ χρειάζονται οπωσδήποτε διορθώσεις, ίσως και ρίζικες τομές.

Και υπάρχει δυστυχώς ένα ακόμα ευαίσθητο ζήτημα που ο θαρραλέος δημοσιογράφος μόνο περιφερειακά θίγει, ίσως γιατί θέλει να αποφύγει να προκαλέσει έτι περαιτέρω με την τολμηρή του πένα. Γράφει λοιπόν:

«…Τι ξέρει το εκλογικό σώμα, αλλά και τι θα μπορούσε να καταλάβει, ακόμη και αν είχε προηγηθεί μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης, για τη Νέα Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με χίλια – δυο εξειδικευμένα ζητήματα που ρυθμίζει, σε μια προσπάθεια να γίνει η ενωμένη Ευρώπη πιο… ενιαία, ευέλικτη και αποτελεσματική, προ των προκλήσεων του παγκοσμιοποιημένου κόσμου;»

Ρητορικό το ερώτημα, «τίποτα» η προφανής απάντηση, η οποία ωστόσ επισύρει ένα νέο ερώτημα: αξίζει να γίνονται οποιεσδήποτε προσπάθειες ενημέρωσης, πληροφόρησης από οποιονδήποτε (έχει να κάνει πιο σοβαρά πράγματα με τον χρόνο του) για όλα αυτά τα σύνθετα και πολύπλοκα ζητήματα, όπως για παράδειγμα γιατί ανεβαίνουν οι τιμές των τροφίμων, τι ακριβώς συμβαίνει με το χρηματηστήριο, γιατί γίνεται πόλεμος, γιατί υπάρχει ανεργία, γιατί είναι έτσι ή αλλιώς οργανωμένο το σύστημα υγείας ή παιδείας, γιατί η ανάπτυξη των μεγαλουπόλεων παίρνει την τροπή που παίρνει, γιατί η ΕΕ ακολουθεί την αγροτική ή την εκπαιδευτική πολιτική που ακολουθεί. Σε τελική ανάλυση, τι τον νοιάζουν τον άσχετο ανθρωπάκο όλα αυτά;

Δεν ξέρουμε ποια ακριβώς κοινωνία και ποιο πολιτικό σύστημα οραματίζεται ο κ. Οικονομόπουλος. Δεν θα μας προκαλούσε έκπληξη, αν η μισή ή ίσως και ολόκληρη η καρδιά του κάπου στην σημερινή Κίνα βρίσκεται. Ξέρουμε μόνο ότι οι «λευκές εντολές» και ο γύψος έχουν το ίδιο χρώμα. Και όχι σπάνια μιλούν την ίδια κατά βάθος γλώσσα.

υγ. Ο κ. Οικονομόπουλος αναφέρεται μεταξύ άλλων στο παράδειγμα της πυρηνικής ενέργειας. Στην Γερμανία από το κίνημα της δεκαετίας του ’80 κατά της κατασκευής πυρηνικών εργοστασίων (από ηλίθιους, άσχετους, φοβικούς λαϊκιστές, που άκουγαν πυρηνικός αντιδραστήρας και σκέφτονταν χωρίς κανέναν απολύτως λόγο: «Χιροσίμα») ξεπήδησε μεταξύ άλλων και μια μικρή αλλά εξαιρετικά δυναμική πρωτοβουλία πολιτών που βάλθηκε να μεταμορφώσει μια μίκρη πόλη στα νοτιοδυτικά της χώρας σε εντελώς αυτόνομη ενεργειακά ζώνη, τροφοδοτούμενη από καθαρές πηγές ενέργειας. Σήμερα η μικρή αυτή πόλη αυτή, το Schönau είναι απολύτως αυτόνομο ενεργειακά, τροφοδοτείται κατά 95% από καθαρές,ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που δεν παράγουν επικίνδυνα και πανάκριβα στην επεξεργασία τους απόβλητα και … εξάγει ενέργεια σε ολόκληρη την Γερμανία (ένα παλιό άρθρο του Spiegel σχετικά και η ιστοσελίδα της ενεργειακής εταιρείας του Schönau). Διστάζουμε να σκεφτούμε με τι γαλλικά θα στόλιζε ο κ. Οικονομόπουλος τέτοιους λαϊκιστές ανεύθυνους και όλους τους ομοίους τους. Εκτός κι αν ίσως θεωρούσε ότι το συγκεκριμένο ζήτημα εμπίπτει στην κατηγορία θεμάτων τοπικού ενδιαφέροντος με μικρή πολυπλοκότητα (βλ. η πλατεία εδώ ή 5 μέτρα παρεκεί) και τους συγχωρούσε.

υγ2.

Die Lösung

Nach dem Aufstand des 17. Juni

Ließ der Sekretär des Schriftstellerverbands

In der Stalinallee Flugblätter verteilen

Auf denen zu lesen war, daß das Volk

Das Vertrauen der Regierung verscherzt habe

Und es nur durch verdoppelte Arbeit

zurückerobern könne. Wäre es da

Nicht doch einfacher, die Regierung

Löste das Volk auf und

Wählte ein anderes?

H λύση

Μετά την εξέγερση της 17ης Ιουνίου

ανέθεσε ο Γραμματέας της Ένωσης Συγγραφέων

να μοιραστούν στη λεωφόρο Στάλιν προκηρύξεις

που έγραφαν ότι ο λαός

διέψευσε την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης

και θα έπρεπε τώρα να δουλέψει διπλά

για να την ξανακερδίσει. Δεν θα ήταν

πολύ απλούστερο όμως η κυβέρνηση

να καταργήσει τον λαό

και να εκλέξει έναν άλλον.

Bertolt Brecht (1953)

To ποίημα αναφέρεται στα γεγονότα της «εξέγερσης της 17ης Ιουνίου» στην ΛΔΓ και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά μετά τον θάνατό του Μπρεχτ στην εφημερίδα Die Welt, στις 9 Δεκεμβρίου 1959. Επισήμως ο Μπρεχτ είχε πάρει σχεδόν ανεπιφύλακτα θέση υπέρ του καθεστώτος της ΛΔΓ και κατά της εξέγερσης. Στην ολοκληρωτική ΛΔΓ κάποιοι τουλάχιστον οργανικοί της διαννοούμενοι, έστω στα κρυφά, μπορούσαν να είναι καυστικά κριτικοί. Στην πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση ο κ. Οικονομόπουλος και οι όμοιοί του διαλέγουν μάλλον τον ρόλο του «Γραμματέα της Ένωσης Συγγραφέων». Εκτός κι αν κρύβουν στα συρτάρια τους άλλα.

Για το δημοψήφισμα της Ιρλανδίας βλ.:
http://tribes.wordpress.com/2008/06/12/lisbon-treaty/
http://naftilos.blogspot.com/2008/06/3.html

Αιχμηρό και ενδιαφέρον κείμενο-απάντηση στον χαρακτηρισμό των δημοψηφισμάτων ως «ασυγχώρητου λαϊκισμού» στο http://koukios.wordpress.com/2008/06/18/popularismvsdemocracy/